Meros: Discrete Republic

μέρος [meːros] το
	parça bir şeyden, unsur, tane, (esk.) pare μέρος το σώματος kısım, bölüm (vücut)

Öz: Bu proje olası bir virüs felaketi sonrası merkeziyetsiz ve hiyerarşik olmayan bir toplumun yaşamını şekillendiren mimariyi ayrık parçaların seri tekrarı üzerinden kurgulayan mereolojik bir öneridir.

Proje Platon’un devlet isimli romanındaki toplum hayatını, mimari nasıl şekillendirir ve olanak sağlar sorusuyla yola başlıyor. Platon kitapta toplumu yönetici filozoflar, üretim yapan işçiler, üretimlerin satışıyla ilgilenen tüccarlar ve toplumda huzuru, barışı sağlamakla görevli olan bekçiler olarak 4’e ayırıp kategorize ediyor. Bu proje, bekçilerin görevini mimari üstlenir ise katastrofik bir dünyada virüse karşı üretilen bilginin(panzehir, aşı) dağıtımının hiyerarşi kırılarak adil bir biçimde çözüleceği önerisiyle ilerledi.

Virüse karşı üretilen bilginin topluma eşit dağıtılmasını sağlamak için tüm kentte benzer parçalar ile aynı teknikte bir mekânsallaşmaya gidildi. Ayrık prefabrik parçalar hem hızlı ve ekonomik olmanın hem de sınırsız olasılıktaki karmaşık hacimleri üretmenin ideal yollarından biri olmasıyla kentin şekillendiren tek yapma biçimi olmasına karar verildi.

Toplumu merkeziyetsiz hale getirmek için öncelikle binalar her sınıfa göre ayrıştırılıp kendi içine dönük yapı adaları haline getirildi. Böylelikle her yapı adası farklı bir topluluğa ait olup, kendi içinde işleyen fakat kent ölçeğinde birbiriyle girift olan hale geldi. Örneğin yönetim binalarının hemen yanında işçi barınma yapılarının olması sınıflar arasındaki hiyerarşiyi kırmasına ek olarak, yapı adasının merkezi boş ve içe dönük olması kendi iç işleyişini devam eder kıldı.

Farklı duraklar gibi işleyen mimari yapılara gelen bilgi orada işlenip sirkülasyon ile bağlanan bir başka yapıya gidiyor. Fakat bu süreç bir suyun borudan ilerleyişi gibi izlenilebilir olmanın aksine mekanların devamlılığından okunabilir bir yapıda gelişiyor.

Tasarım süreci boyunca toplum sınıflandırması gibi sosyolojik konulardan, kente dair yapı ihtiyaç programının yaratılması gibi mimari konulara kadar birçok alanda Platon’un “Devlet” ine bağlı kalındı.

Platona göre, tıp ki organ sadece bedene bağlı olduğu sürece canlı kalabileceği gibi bütünden ayrı bir devlet olamaz ve devletin her organı ancak bütün bir yapı içerisinde yaşamını sürdürebilir. Kitaptaki bu  “devlet ve canlı organizma” metaforu referans olarak alınarak her sınıfa ayrı olan yapı adalarının organ gibi çalışmasına yönelik bir gelişimde bulunuldu.

Yapı ölçeğinde cepheye, döşemeye, düşey taşıyıcıya ve sirkülasyona göre özelleşmiş çeşitli modüller ile bütüncül ve akışkan bir tektonik oluşturuldu. Bunun sayesinde döşeme, duvar, tavan gibi bölümlerin birbiri içerisine geçip sınırların eridiğine şahit oluyoruz.

İnsan ölçeğinde ise mimari, iç mekânda hacim üretmenin yanında yaşamı besleyecek şekilde gelişiyor. Zaman zaman virüse karşı üretilen bilgiyi taşıyıp insanlara ulaştırırken zaman zaman da oturma birimi olarak insana dokunuyor.

Kısacası proje Platonun Devlet’inden referanslar alarak küçük ölçekte merkeziyetsiz kentleşmeyi,  büyük ölçekte ise sınırların yok edildiği, mimari elemanların insana yaşamına dokunduğu mekânsallaşmayı ayrık(discrete) parçalar üzerinden kurguluyor.

***Buradaki proje temsilleri henüz tamamlanmış değildir, son halini incelemek isterseniz aşağıdaki linkten devam edebilirsiniz.

https://www.makifsari.com/architecture